Agathi Dimitrouka (Grecia)

Presentamos, en versión bilingüe, una muestra del libro «Laureles del silencio», de la poeta griega Agathi Dimitrouka. Sus versos, cargados de la ternura del regreso posible, de la aspereza de la orfandad y de una mitología particular, son lectura necesaria para conocer la poesía contemporánea de «la cuna de occidente».

por Carolina Zamudio

ΗΝΙΟΧΟΣ

Ηνίοχος τα μάτια.
Οι παντεπόπτες οφθαλμοί ζευγάρι.
Δεν είμαι
δεν ήμουν
στο άρμα των θεών.
Δαγκώνω τη στομίδα μου αιώνες
μασώντας φθόγγους χθόνιους
και δάφνες της σιωπής.
Ηνίοχος τα μάτια.

AURIGA DE DELFOS

Auriga los ojos.
Los ojos panópticos en par.
No estoy,
no estuve
en el carro de los dioses.
Yo muerdo mi freno durante siglos
mascullando sonidos subterráneos
y laureles de silencio.
Auriga los ojos.


ΔΙΟΣΚΟΥΡΟΙ

Γερά τα σώματα,
μυώδη,
στη φύση τους η συμμετρία∙
τα νιάτα τους θυσία στη θεά
και η θεά τ’ αντάμειψε.
Αν είν’ ο θάνατος ανταμοιβή,
δε θα υπήρχαν ζωντανοί
νεκρούς για να θυμούνται
κι ο μόχθος των ηρώων
προς την αθανασία,
το ίδιο θα ’ταν άστοχος
σαν την καρδιά
της μάνας που παρηγοριέται.

DIÓSCUROS

Firmes los cuerpos,
musculosos,
en su naturaleza la simetría;
su juventud fue sacrificio ofrecido a la diosa,
y la diosa los recompensó.
Si la muerte fuera recompensa
no habría vivos
para que recuerden a los muertos,
y el esfuerzo de los héroes
hacia la inmortalidad
sería equivocado
como el corazón
de una madre que se consuela.


ΠΡΟΣΦΥΓΑΚΙ

—Κρυώνεις;
—Δεν είμαι μόνος.
—Αναπολείς;
—Δεν ήρθα μόνος.

Πέρασα κύματα βαμμένα μ’ αίμα
πέρασα θάλασσες σπαρμένες με κορμιά
πέρασα χρόνια σε υπόγεια μουχλιασμένα
με μόνη φλόγα τη μικρούλα αυτή καρδιά.

—Ξυπόλυτος;
—Να νιώθω τη στεριά στα πόδια μου.
—Ακίνητος;
—Να μη με κυνηγάς σαν τα παιδιά.

PEQUEÑO REFUGIADO

—¿Tienes frío?
—No estoy solo.
—¿Estás añorando?
—No he llegado solo.

He cruzado las olas pintadas con sangre
y los mares sembrados de cuerpos;
he pasado los años en sótanos cubiertos de moho
con la única llama de éste diminuto corazón.

—¿Descalzo?
—Para sentir bajo mis pies la tierra firme.
—¿Inmóvil?
—Para que no me persigas como a los niños.


ΣΑΝΔΑΛΙΖΟΥΣΑ ΝΙΚΗ

Πτυχές να σπάει η διαφάνεια
να παίρνει βάρος η ελαφρότητα του ανέμου.
Ας φύγουν τα σανδάλια που πατούσαν χώμα,
πεδίο της εκάστοτε προσγείωσης,
κι ας γίνουν οι φτερούγες λίκνα ενυπνίων
μήπως και ζήσουμε αυτή τη νύχτα ως ανάπαυλα.

VICTORIA CON SANDALIAS

Pliegues para que la transparencia se rompa,
que tome peso la ligereza del viento.
Que salgan las sandalias que pisaron tierra,
campo de cada aterrizaje,
y que las alas se conviertan en lechos de ensueños
por si acaso vivimos esta noche como una tregua.


ΔΙΑΣ

Τι δύναμη!
Κενταύρου plus,
κορμί για όλες
τις ηδονές.
Ο κεραυνός σου;
Δε σ’ εγκατέλειψε ποτέ,
απλώς τα ίχνη σου έσβηνε.
Τα πάντα εν σοφία εποίησας
της στιγμής.

ZEUS

¡Qué fuerza!
De centauro y plus,
cuerpo para todos
los placeres.
¿Tu rayo?
Nunca te abandonó,
simplemente te deshacía las huellas.
Todo lo has hecho con sabiduría
de un instante.


ΑΡΤΕΜΙΣ I

Εγώ,
μπορεί να μη σε γνώριζα.
Εσύ,
σε βεβηλώσεις σαν αυτές ήσουν αμείλικτη.
Πώς τις επέτρεψες;
Μήπως γιατί δεν είχες πόδια
να προφτάσεις;
Μήπως γιατί δεν είχες χέρια
να μου απλώσεις;
Να δω σαν άλλοθι τον εκρωμαϊσμό σου;
Ποτέ πια! Έκτοτε σε όλα
το φταίξιμο το θεωρώ δικό μου.
Δεν έπρεπε να σε προσμένω ως Ποταμία.

ARTEMISA I

Yo,
tal vez no te conocía.
Tú,
a sacrilegios como aquellos has sido implacable.
¿Cómo los permitiste?
¿Quizás porque no tenías piernas
para adelantarlos?
¿Quizás porque no tenías brazos
para tendérmelos?
¿Que vea tu romanización como coartada tuya?
¡Nunca jamás! Desde entonces
la culpa en todo la considero mía.
No debía esperarte como la diosa de los ríos.


ΚΟΥΡΟΣ

Το ευγενικό σου πρόσωπο πού βλέπει;
Στη δύση των ξερονησιών;
Ή μήπως βόρεια ελέγχοντας τον Βόσπορο;
Στον νότο μήπως, για τους αντικατοπτρισμούς;
Ή προς ανατολάς ελπίζοντας σε γένεση φωτός;
Ανάμεσα δεν σε φαντάζομαι.
Το ρόδο των ανέμων δεν σε αφορά.
Τ’ ανάστημά σου αγέρωχα γυμνό
σου χάρισε από νωρίς το υπεράνω
και ατενίζεις, όμως, τι;
Ιστία καραβιού που επιστρέφει;
Της πρώτης σου αγάπης τη μορφή;
Μα θα ’μενες ασάλευτος;
Μάλλον ως άγγελο κοιτάς
το είδωλό σου σ’ άλλον χρόνο.

KUROS

Tu noble rostro, ¿hacia dónde está mirando?
¿Hacia el oeste de los islotes?
¿O tal vez hacia el norte vigilando al Bósforo?
¿Hacia el sur quizás, para los espejismos?
¿O hacia el este, esperando una génesis de luz?
Hacia otras direcciones no te imagino.
La rosa de los vientos no te afecta.
Tu estatura con soberbia desnuda
te regaló temprano lo más alto
y que ahora contemplas, ¿qué?
¿Velas de barco que regresan?
¿La figura de tu primer amor?
Entonces, ¿permanecerías quieto?
A lo mejor miras tu reflejo
como a un ángel en otro tiempo.

Del libro «Laureles de silencio / Δάφνες της σιωπής», (Abisinia Editorial, Buenos Aires, 2023).


Agathi Dimitrouka (Grecia, 1958), es autora de cuatro libros de poesía, ocho de literatura infantil, su biografía y de más de cien letras de canciones. Su libro «SI», un poema ilustrado por el catalán Tàssies, ha ganado los premios Bookill de poesía ilustrada (Serbia, 2018), O anagnostis del libro infantil ilustrado (Grecia, 2018), la distinción White Raven (Alemania, 2019) y el Premio Nacional del libro infantil ilustrado (Grecia, 2019). Ha traducido del inglés diez libros infantiles y un volumen de cuentos de Andersen y, del español, casi cincuenta libros, entre ellos obras de Cervantes, Federico García Lorca, Pablo Neruda, y recientemente de Armando Romero y Jorge Boccanera. Está preparando una voluminosa antología bajo el título Bolívar, eres bello como un griego (famoso verso del poeta surrealista griego Nikos Engonopoulos), en la que participan poetas de América Latina y El Caribe con poemas y textos de temática o referencias helénicas. Su primer libro publicado en Latinoamérica es «Laureles de silencio / Δάφνες της σιωπής», Ed. bilingüe griego-español (Abisinia Editorial, Buenos Aires, 2023).


Carolina Zamudio. Periodista, poeta y ensayista. Master en Comunicación Institucional y Asuntos Públicos. Entre sus libros destacan, «La oscuridad de lo que brilla», edición bilingüe español/inglés, (Estados Unidos); «Rituales del azar», edición bilingüe español/francés, (Francia); «La timidez de los árboles», (Colombia); «Vértice», edición bilingüe español/italiano (Italia) y «Las certezas son del sol», (España). Premio Universitarios Siglo XXI del Diario La Nación y Corona al Poeta (Argentina). Creó y dirige la Fundación Esteros y la revista del mismo nombre, además de llevar adelante el Encuentro Esteros.